سوره حمد :
این سوره در ((مکه)) نازل شده و داراى هفت آیه است
ویژگی سوره حمد :
1ـ این سوره اساسا با سوره هاى دیگر قرآن از نظر لحن و آهنگ فرق روشنى دارد زیرا در این سوره خـداونـد طـرز مـناجات و سخن گفتن با او را به بندگانش آموخته است آغاز این سوره با حمد و سـتایش پروردگار شروع و با ابراز ایمان به مبد ومعاد (خداشناسى و ایمان به رستاخیز) ادامه و با تقاضاها و نیازهاى بندگان پایان مى گیرد.
2ـ سـوره حـمـد، اسـاس قـرآن اسـت ، در حـدیثى از پیامبر اکرم (ص) مى خوانیم که : ((الحمد ام الـقـرآن)) و ایـن بـه هـنـگـامـى بـود کـه ((جابربن عبداللّه انصارى)) خدمت پیامبر(ص) رسید، پـیـامبر(ص) به او فرمود: ((آیا برترین سوره اى را که خدا در کتابش نازل کرده به تو تعلیم کنم)) جـابـر عـرض کـرد آرى پدر و مادرم به فدایت باد، به من تعلیم کن ، پیامبر(ص) سوره حمد که ام الکتاب است به او آموخت.
سپس اضافه فرمود: ((این سوره شفاى هر دردى است مگر مرگ)).
((ام)) به معنى اساس و ریشه است.
شاید به همین دلیل ((ابن عباس)) مفسر معروف مى گوید: ((هر چیزى اساس وشالوده اى دارد و اساس و زیربناى قرآن ، سوره حمد است)).
3ـ درآیات قرآن سوره حمد به عنوان یک موهبت بزرگ به پیامبر(ص)معرفى شده ، و در برابر کل قـرآن قـرار گـرفته است ، آنجا که مى فرماید: ((ما به تو سوره حمد که هفت آیه است و دوبار نازل شده دادیم همچنین قرآن بزرگ بخشیدیم))((1)).
محتوای سوره حمد :
از یـک نـظـر این سوره به دو بخش تقسیم مى شود، بخشى از حمد و ثناى خداسخن مى گوید و بخشى از نیازهاى بنده.در حدیثى از پیامبر(ص) مى خوانیم : خداوند متعال چنین فرموده : ((من سوره حمد را میان خود و بـنـده ام تـقسیم کردم نیمى از آن براى من و نیمى از آن براى بنده من است و بنده من حق دارد هرچه را مى خواهد از من بخواهد((2)).
فضیلت این سوره :
از پـیـامبر (ص) نقل شده : ((هر مسلمانى سوره حمد را بخواند پاداش او باندازه کسى است که دو سوم قرآن را خوانده (و طبق نقل دیگرى پاداش کسى است که تمام قرآن را خوانده باشد) و گوئى به هرفردى از مردان و زنان مؤمن هدیه اى فرستاده است)).
هـمـچـنـین در حدیثى از امام صادق (ع) مى خوانیم : ((شیطان چهار بار فریادکشید و ناله سرداد نـخـستین بار روزى بود که از درگاه خداوند رانده شد، سپس هنگامى بود که از بهشت به زمین تـنـزل یافت ، سومین بار هنگام بعثت محمد(ص)بعد از فترت پیامبران بود و آخرین بار زمانى بود که سوره ((حمد)) نازل شد))!.
منبع : www.aviny.com